Er wordt al jaren gekort op de bijstand. Nu er een crisis heerst zal de armoede daardoor toenemen, vreest de Landelijke Cliëntenraad.
De Landelijke Cliëntenraad waarschuwt in een brief de staatssecretaris voor toenemende armoede.
De jaarlijkse verlaging van de bijstand – door te korten op fiscale voordelen – zal er voor zorgen dat de armoede toeneemt. Daarvoor waarschuwt de Landelijke Cliëntenraad (LCR), de belangenorganisatie van cliënten met een uitkering en werkzoekenden. In een brief aan verantwoordelijk minister Wouter Koolmees (sociale zaken en werkgelegenheid) en zijn staatssecretaris vraagt de belangenvereniging om de maatregel – die bedoeld is om mensen te stimuleren aan het werk te gaan – terug te draaien.
“Er word altijd maar gedacht dat als je uitkeringen omlaag brengt, mensen vanzelf wel aan het werk gaan. Maar er zitten veel mensen in de bijstand die met hun competenties niet aansluiten op de arbeidsmarkt”, zegt Else Roetering, secretaris van de Landelijke Cliëntenraad. Schoolverlaters, arbeidsongeschikten die niet in een arbeidsongeschiktheidsregeling vallen, verslaafden met schulden en mensen die graag willen werken en dat met een klein duwtje in de rug ook makkelijk kunnen. “De groep is zo divers, als de uitkering omlaag gaat, vinden zij niet ineens allemaal een baan”, zegt Roetering.
Daar komt bij dat in de maatregel geen rekening is gehouden met de coronacrisis. “Mensen raken nu hun baan kwijt en het is veel moeilijker om een baan te vinden”, zegt Roetering. Hans Nacinovic, jurist en schrijver van het boek ‘Bijstand in 50 vragen’ vult aan: “Dit zijn moeilijke tijden. De coronacrisis hakt er in bij gemeenten waardoor veel re-integratietrajecten stilliggen. Ook zijn banen aan de onderkant van de arbeidsmarkt schaars omdat bedrijven nu geen of amper nieuwe mensen aannemen.” overheid meer moet doen om te voorkomen dat mensen in de financiële problemen komen na hun studie.
Aanrechtsubsidie
De bijstandsdaling is een gevolg van het afbouwen van de zogenaamde aanrechtsubsidie. Door te schuiven met de algemene heffingskorting loonde het een tijd lang niet voor gehuwden met één kostwinner om de niet-werkende partner ook te laten werken. Vaak besloten vrouwen daarom huisvrouw te blijven. Om hen te stimuleren naar werk te zoeken, wordt de subsidie sinds 2009 afgebouwd.
Ondertussen genoten gehuwden in de bijstand nog wel zo’n fiscaal voordeel. Zij kregen een dubbele algemene heffingskorting, waardoor het verschil in inkomen tussen bijstandsgerechtigden en werkenden kleiner werd. Om dit gelijk te trekken is het kabinet sinds 2012 ook in de bijstand begonnen met het afbouwen van de dubbele heffingskorting, tot een enkele in 2035.
Dan zou je denken dat dit alleen effect heeft op de bijstand van gehuwden. Maar de afbouw raakt alle 400.000 mensen in de bijstand. Dat zit zo: de bijstand voor gehuwden is gelijk aan het wettelijk minimumloon. De uitkering voor alleenstaanden bedraagt 70 procent van de bijstand voor gehuwden. Dat de heffingskorting afneemt voor gehuwden, zorgt er dus ook voor dat de uitkering van alleenstaanden minder snel omhoog gaat. “Het scheelt voor gehuwden volgend jaar pakweg 5 euro per maand en voor alleenstaanden zo’n 3,50 euro”, zegt Nacinovic; “Dat lijkt weinig maar iedere euro is er een.” Volgens de jurist zal het afbouwen van de belastingvoordelen er niet voor zorgen dat veel meer bijstandsgerechtigden gaan werken. “De verlaging door het afbouwen van de heffingskorting is nooit groter geweest dan de stijging van het minimumloon. Daardoor stijgen de uitkeringen nog altijd, maar wel minder snel.”
Verdere daling bijstandsuitkering
Uit recent onderzoek van het Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) en het Sociaal Cultureel Planbureau (CPB) blijkt dat de bestrijding van armoede op de lange termijn niet zit in bezuinigingen op uitkeringen, maar in investeringen in goede opleidingen, gezondheid en inzetbaarheid op de arbeidsmarkt. Toch denkt een ambtenarengroep van het ministerie van financiën na over veel verdere dalingen van de bijstandsuitkering. In het meest extreme scenario met 25 procent.Het CBS en SCP deden onderzoek naar het effect van zo’n scenario. Zij berekenden dat als de bijstand voor alle bijstandgerechtigden verder omlaag gaat, het aantal mensen in armoede – dat zijn er nu 1 miljoen – de komende jaren met ongeveer een kwart toeneemt.
Bron TROUW